Vua Thành Thái với bạch hổ

Một mình vua với cọp trắng trong chuồng.

Lúc đó vua Thành Thái còn trẻ (24 tuổi). Quan Chưởng Phủ tùy giá Ưng Thân hiểu ý Doumer muốn khích vua vào chuồng hổ (hồi đó Pháp không ưa vua Thành Thái vì ngài tỏ ra không ưng thuận như Khâm Sứ Rheinard đã trông chờ) nên trên đường đi tới chuồng thú, quan tùy giá thấp giọng tâu can vua chớ để mắc mưu Pháp, vào chuồng cọp dữ. Ngài mỉm cười: - Biết lắm chứ ! Nhưng trẫm cần cho họ thấy vua Nam chẳng thua đại đế họ.(*) Quan Chưởng sự có sắc lo ngại vì cọp bạch quá hung hãn và không lường trước được chuyện bất ngờ, có thể làm trò cười cho họ. Nhưng vua đầy tự tin, phán: - Cũng như bạch tượng, bạch hổ là giống giác linh, ắt không dám phạm giá: khanh chớ bận tâm! Vua dứt lời thì đoàn tùy tùng cũng vừa tới khu chuồng mãnh thú hình móng ngựa. Con bạch hổ lớn như bò mộng, lông đã ngả mầu xám lợt, đang vờn qua vờn lại trước hàng trấn song sắt lớn hơn ngón tay cái. Bỗng nó khựng lại, vệnh tai, dớn dác rồi gầm như sấm nổ, chồm dựng hai cẳng lên bám song sắt khi thấy có bóng người và tiếng chân bước đến gần. Nó lồng lộng hầm hang thêm dữ hơn khi tấm cửa sắt ken két kéo lên chờ nó chun qua, nhất là lúc gã phu xuất hiện trước chuồng, tay cầm sào dài lùa qua trấn song dồn cọp vào căn trong. Bạch hổ hầm hè nhe nanh dựng đứng râu ria dễ sợ, lừ mắt không rời cây sào rồi, lẹ như chớp nó..cắn dập cây tre hóp cứng hơn gỗ. Chưa hết, nó cong mình nhảy trái, phóng bàn móng sắc qua khe trấn cong, tát vào tay gã phu. Hoảng hồn, gã buông vội cây sào gãy, co giò dông mất.

Vua thấy phu không dồn được cọp, ngài nhất quyết vào chuồng, làm việc đó cho họ. Cả đoàn tùy giá nhất tề can vua vì cọp quá dữ. Viên toàn quyền tỏ ý với vua là y hối tiếc đã vô tình nêu câu chuyện mắt đại đế Nã-Phá-Luân khiến vua muốn vào chuồng cọp để cho thấy đế mạng của ngài. Vua mỉm cười phán: - Ngài Thủ hiến và các khanh sợ cọp dữ nên can trẫm nhưng trẫm không sợ cọp nên không nghe can. Chẳng qua cọp cũng là thần tử nhu chư khanh. Trẫm không hại nó, làm sao nó dám phạm giá ? Dứt lời, vua phân biểm giám thị Pháp dẫn ngài đến cửa chuồng. Đoàn ngự giá đi vòng ra phía sau khu chuồng móng ngựa. Không thấy bóng người nữa, cọp bớt lồng lộn phá chuồng, vờn qua vờn lại, trán mai miết trấn song như muốn tìm lối thoát một cách vô vọng. Thình lình, nó khựng lại gầm như sấm, dáo dác đôi mắt rực lửa ngó về sau chuồng. Nó vừa thóang thấy bóng người và tiếng bước đòan ngự giá, đi đầu là vua Thành Thái, uy nghi trong bộ bào vàng thọ đóa, đầu đội khăn hòang đọan thêu kim tuyến, quần vóc vàng chít ống bỏ trong đôi hia vàng thêu tản vân. Hông trái đeo bội kiếm ngắn, vua tiến đến trước cửa sắt, có giám thị theo sau. Viên này xách vòng chìa khóa, sẵn sàng để mở cửa chuồng. Sau giám thị là 2 thị vệ vua mang kiến tuốt trần cùng 2 cận vệ của tòan quyền tay cầm súng sáu. Chót cùng là Chưởng phủ sự Ung Thân lăm lăm trong tay thanh quất lưỡi cong. Kỳ dư đoàn tùy giá còn 7, 8 người đứng ngòai xa nhìn vào. Viên thủ hiến và chánh võ phòng Fauriel không có trong số này, đứng cả phía trước chuồng, thập thò chờ coi màn đối đầu có thể là hi hữu nhất đời họ giữa vua nước Nam và “ông Bạch” bách thú như người ta gọi hồi đó. Vua tiến đến cánh cửa sắt chừng một thước, dừng lại khóac tay cho giám thị bước lên mở cửa. Trong chuồng, cọp thấy người lồng lộn hầm hang, cào bàn móng xột sột trên nền gỗ, nghe hết hồn. Có điều kỳ lạ nó không nhảy vọt tới cửa nhưng vẫn nhào vào trấn song trước chuồng khi thấy bóng người lấp ló. Viên giám thị xoay 2 vòng chìa tong ồ khóa đọan lui lại vài bước, nhường chổ vua tiến lên tự tay mở vô. Ngài đưa tay nắm trấn song cửa, nhưng chưa kéo ra, day đầu về đòan tùy giá, vua xua tay ra hiệu hãy lùi ra thật xa, đừng thấp thóang đứng gần cửa chuồng. Mặc dù có lệnh vua, họ đều băn khoăn do dự vì sứ mạng bảo giá, không để vua một mình với cọp dữ. Vua hiều ý nghiêm sắc phán rằng: cọp thấy nhiều người, súng gươm nai nịch có thể kinh tâm làm hỗn. Ngài muốn vào chuồng để dụ cọp chứ không dọa cọp. Và ngài nhủ mọi người hãy vững tin nơi ngài sẽ không có chuyện chi cũng như ngài tin nơi ngài nên không sợ hãi và khỏi cần sự trợ oai, hộ vệ. Khi đoàn tùy giá đã lùi xa khuất sau tường đá, vua Thành Thái mới ung dung đưa tay kéo mở cửa sắt. Cánh cửa ken két xoay gần nửa vòng, vua co cẳng bước vô, lại đặt xuống vì trên sàn chuồng tràn ngập phân dơ, tiểu cọp lênh láng, dòi bọ lúc nhúc, không có chổ ngài đặt hia trong khi xú uế xông lên nồng nặc. Tuy nhiên vua vẫn không lộ vẽ ghê tởm, nhăn mày bưng mặt như viên giám thị đứng sau luôn miệng nhổ xì xọet chờ vua mở cửa là lật đật tháo lui như bị ma đuổi. Không chùn bước trước cảnh dơ dáy, vua đóng cửa sắt lại, đứng trấn phía trước, ra lệnh cho 2 phu vườn lùa vòi nước qua trấn song xối mạnh rửa một góc chuồng lấy chổ ngày xê dịch dễ dàng. Đọan vua mở cửa bước vào trong chuồng đứng xọac cẳng trấn ngang bực thềm, hai tay chống nạnh thủ thế quan sát phản ứng mãnh hổ. Thật không ngờ ! Cọp chỉ gầm lên một tiếng, nhe nanh cào móng rồi chồm lên hạ xuống, đảo qua vờn lại trong góc chuồng như bị thần oai vua chế phục. Nó không hầm hang thu mình chụp móng nhào tới chụp vua như nó vẫn làm khi thấy có người. Tòan quyền Paul Doumer, viên quan năm võ phòng và giám thị đứng nín thở trước họat cảnh đã ngó nhau sững sờ… Trong chuồng vua nhích bước lần đến gần cọp, mắt ngài vẫn đăm đăm như thôi miên không rời mắt ác thú. Còn cách 3 thước, bạch hổ bỗng chồm dựng 2 cẳng lên vịn vào trấn song dường như muốn tránh né thần mắt áp đảo của nhà vua, nhưng nó vẫn hầm hang nhe nanh ngóai cổ ngó chừng. Vua rút lê thanh bội kiếm chiếu mũi nhọn vào trán mãnh thú, nạt lớn như một lệnh truyền: Quỳ ! Bạch Hổ Quỳ ! Cùng lúc ngài chỏ mũi kiếm xuống sàn, ra dấu bắt nó quỳ. Khi vua lập lại lệnh này lần thứ ba, cọp gầm lên, buông 2 cẳng trên trấn song xuống rồi vươn mình về phía vua, đầu cúi xuống trong điệu bộ quỳ bái. Vua gật đầu khen: Hào a ! hảo ! Trẩm miễn lễ ! Miễn lễ ! Cọp bạch vẫn rạp đầu trên 2 cẳng ruỗi song song như vươn vai. Đến câu “miễn lễ” thứ ba dứt, nó đứng thẳng lên, mắt lấm lét vẫn ngó chừng thỉnh thỏang gầm gừ nhẹ rồi vờn qua vờn lại hướng về phía vua với dáng rụt rè, bớt hung hãn. Vua lại chĩa kiếm vào cọp, tay trái chỏ vào khung cửa sắt đã kéo lên, ra dấu cho nó chun qua; ngài lại hạ lệnh: Nhập ! bạch hổ cấp nhập ! Cọp hầm hè ngó vua rồi lại ngó về phía cửa sắt, đuôi ngoe nguẩy. Vua nạt lệnh lần nữa gắt hơn, mãnh hổ rống lên một tiếng, riu ríu bước đến khuôn cửa sắt, nhưng còn hơn thước, 2 cẳng nó bỗng chùn lại. Vua lại nạt nữa; cọp chần chừ e ngại, định chui vô lại thôi, cứ như thế 2 ,3 lần… Vua quát một tiếng thật lớn, đập nằm lưỡi kiếm xuống sàn xi măng vang lên tiếng thép chát chúa. Không cưỡng được nghiêm lệnh, cọp rống lên rồi thấp mình, cúp đuôi chui tọt qua. Cánh cửa lập tức hạ xuống. Thế là xong ! Bên ngòai, 3 viên chức Pháp tận mắt thấy từ đầu đến chót màn nghẹt thở giác đấu không đổ máu và mồ hôi này cũng vổ tay hoan hô nhà vua, đã dũng cảm phi thường dùng thần mắt, thần oai chế ngự được cọp dữ bách thú, một thành tích mà suốt 55 năm, từ năm Canh Tý (1900) khai lập sở thú Hanoi đến 9-10-54 ngày Pháp rút khỏi Bắc hà, chưa có người thứ hai làm được như vua Thành Thái. (*) Nã-Phá-Luân (Theo báo Khoa học Huyền Bí)